مارچوبه Asparagus
نام علمی Asparagus officinalis
مارچوبه گیاهی گلدار است که بومی بیشتر مناطق اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا است , گیاهی است علفي و چند ساله که ارتفاع آن تا چند متر مي رسد و دارای شاخه هاي نسبتا جوبي و صاف مي باشد . مارچوبه بصورت وحشي در اکثر نقاط دنیا می روید برگهاي آن فلسي شکل بوده که از کنار آنها شاخه هایي باريك و دراز و سبز رنگ بصورت دسته های 3 تا 8 تایی خارج مي شود . بعلت زیبا بودن این گیاه را بصورت تزئيني در باغچه ها می کارند مار چوبه را در اوائل پائیز می چینند . این گیاه از قدیم الایام مورد استفاده بشر بوده است و حتي در اهرام ثلاثه مصر نقاشي هايي وجود دارد که مارچوبه را نشان مي دهد .مارچوبه را مي توان بصورت مختلفی مصرف کرد . باید مارچوبه را با كمي آب و حرارات کم در ظرف های ضد زنگ پخت و تقریبا نیمه خام آنرا برداشت . آب مارچوبه را دور نریزید و از آن براي سوپ استفاده کنید زیرا داراي ویتامین و املاح مي باشد. وقتیکه مارچوبه مي خرید دقت کنید تازه باشد. شاخه های مارچوبه تازه راست و نرم بوده و نوك آن نباید باز شده باشد و اگر فلسهاي نوك آن باز باشد نشانه این است که گیاه مدت زیادی مانده و کهنه شده است .
گل‌های بسیار کوچک آن در روی پایه‌های نر و ماده قرار دارند. گل‌های آن دارای ۶ کاسبرگ و ۶ گلبرگ و ۶ پرچم و یک مادگی سه برچه‌ای است گل‌های نر به رنگ زرد مایل به سبز بوده، کاملاً از گل‌های ماده که معمولاً به رنگ قرمز در می‌آیند قابل تشخیص می‌باشند.
معمولاً برداشت مارچوبه از سال سوم، یعنی دو سال بعد از انتقال تاج آن به محل اصلی آغاز می‌شود.
محل کاشت آن در ایران، خوی، تبریز، نواحی مختلف البرز، قصر قجر، جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه، جنوب ایران، و مهارلو در شیراز . همچنین در روستای رز از توابع شهرستان ماهنشان استان زنجان بصورت خودرو رشد میکند. این گیاه به‌عنوان یک سبزی خوراکی به صورت خام یا پخته استفاده می‌شود.کاشت این گیاه در شهرستان اندیمشک رواج پیدا کرده است
ترکیبات شیمیایی:
مارچوبه داراي آسپارازین ف کوني فرین ، اینوزیت ، تانن ، اسدي گاليك ، آسپاراگوز ، و اسید سوکسي نيك مي باشد دانه آن داراي 15 درصد مواد روغني مي باشد. این روغن زرد مایل به قرمز است .
مارچوبه و لاغری
مارچوبه به عنوان یکی از سبزیجات دارای خاصیتی است که باعث پاک شدن سموم بدن می شود و دستگاه گوارش را نیز تحریک می کند و مانع دفع باکتری های سالم روده می شود . مارچوبه را می توان بخار پز کرد و یا در کمی روغن زیتون سرخ نمود و قبل از غذا میل کرد تا در کنترل اشتها نیز مژثر باشد .
خواص داروئي:
از نظر طب قدیم ایران مارچوبه گرم و خشك است بنابراین آنهایی که سرد مزاج هستند باید آنرا با عسل بخورند و آنهایی که گرم مزاج هستند باید آنرا با سرکه بخورند .
مارچوبه دارای مقدار زیادی ویتامین ک و فولات (ویتامین ب۹) است. فولات موجود در مارچوبه باعث می‌شود تا مصرف این گیاه در زمان بارداری از ناهنجاری‌های مادرزادی بکاهد.
خوردن مارچوبه همچنین می‌تواند به تقویت نیروی جنسی کمک کند. مارچوبه گیاهي است ادرار آور و دارای خواص زیادی است
1- خوردن آن دید چشم را تقویت می کند
2- براي تقويت نيروي جنسي مفید است
3- ضعف مثانه را برطرف مي کند
4- برای تقویت قلب مفید است
5- ملین است و یبوست را برطرف مي کند
6- تب بر است
7- مارچوبه بعلت داشتن کلروفیل خونساز است و کسانیکه کم خون هستند باید از آن استفاده کنند .
8- مارچوبه به ساختن گلبولهای قرمز خون كمك مي کند
طرز استفاده :
براي نگاهداري مارچوبه آنرا در پارچه های مرطوب ببندید و در یخچال قرار دهید زیرا گرما و خشکي آنرا از بین میبرد
مارچوبه را نیز می توان در سالاد ریخت و یا از آن سوپ تهیه کرد .
مورد دیگر استفاده از مارچوبه غیر از پختن آن بصورت دم کرده آن است
دم کرده مارچوبه را به این صورت تهیه کنید :
چند شاخه مارچوبه را در داخل یك لیتر آبجوش بریزید و مقدري هم رازیانه و جعفری به آن اضافه کنید و بگذارید مدت پنج دقیقه دم بکشد . از این دم کرده بمقدر دو تا سه فنجان در روز برای تسکین و آرامش قلب استفاده کنید .
مضرات مارچوبه :
مارچوبه را نباید آنهایی که مبتلا به ورم مجاري ادرار هستند و یا اشخاص عصبي مصرف کنند . مارچوبه همچنین برای مبتلایان به رماتیسم و سنگ کلیه خوب نیست .
نظر بدهید